Hepimiz çocukluğumuzda Arf’ı 10 Türk Lirası’nın üzerinde görerek tanıdık. 1910'da Selanik'te doğan Cahit Arf, 20. yüzyılın en önemli Türk matematikçilerinden biri olarak kabul edilir. Matematiğe olan tutkusu ve zekası onu bu alanda öncü bir isim yapmıştır.
Zübeyde Hanım ile aynı mahallede yaşayan Arf ailesi Balkan Savaşları’nda evlerine isabet eden bir havan mermisi yüzünden Selanik’ten İstanbul’a göç etti. Üsküdar PTT’nin müdürü olan babasının memuriyeti sebebiyle liseye kadar olan eğitiminde birçok yer görme fırsatı oldu. Dersleriyle ilgilenmeyip denizi, askerleri ve bazen de çifçileri izleyerek dalıp karakalem resimleri çizdiği için defalarca kez öğretmeninden azar yemesine rağmen okuma-yazmayı sınıfındaki herkesten önce söktü. İzmir Lisesi’nde okurken matematik öğretmeni onu “resimli
matematik” dediği geometri ile tanıştırdı ki bu Arf için hayatının dönüm noktasıydı.
Yüksek öğrenimini üstün bir başarıyla Fransa’da iki yılda tamamlayan ve başarılı çalışmaları ile dikkat çeken Arf, 1937 yılında Almanya’da Göttingen Üniversitesi’nde doktorasını tamamladı. Doktora sırasında matematik dehalarının çok zor bir konu dediği cisimlerin kuadratik formlarının (özel tanımlanmış polinomsal fonksiyonlar) sınıflandırılması problemini çözdü ve bu sayede "Arf Sabiti" olarak bilinen önemli bir matematiksel sabit keşfetti. Almanya yılları Musevi arkadaşları yüzünden Nazi subaylarının sık sık rahatsız etmeleri sebebiyle biraz zorlu geçse de bu onu çalışmalarına daha sıkı odaklanmasına itti. Bu yıllarda sadece dikey ve yatay eksende kullanılmış geometri formüllerinin çok boyutlu şekillerde de kullanılabileceğini kanıtladı.
1938’in sonunda Türkiye’ye üniversitesine geri dönen Arf 1943’te profesör, 1955’te ordinaryüs profesör oldu.
Arf, 1963 Türkiye’nin en önde gelen biliminsanları ile TÜBİTAK’ı kurup ilk bu görevdeki kişi olarak 4 yıl bilim kurulu başkanlığı yaptı. Bu sırada dünya çapında akademisyenlerin Türkiye’ye gelmesi, enstitü kurması ve ders vermesine öncülük etti. 1967-1980 yılları arasında ODTÜ’de ders veren ve bu üniversiteden emekli olan Cahit Arf, emekli olduktan sonra eşi ve torunları ile günlerini Üsküdar’daki evinde geçirdi. 26 Aralık 1997 tarihinde kalp rahatsızlığı sebebiyle aramızdan ayrıldı.
Cahit Arf'ın Matematiğe Katkıları:
Arf Sabiti,
Arf Halkaları,
Arf Kapanışları,
Hesse-Arf Kuramı,
Galois Kuramı'na katkıları.
Cahit Arf hakkında ilginç birkaç bilgi:
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Matematik Bölümü’nde her sene Arf anısına özel bir konferans düzenlenmektedir.
1959 yılında Erzurum’da halka verdiği “Makinalar düşünebilir mi?” konferansında makinaların düşünebileceğini fakat bu düşünmenin insanınkinden farklı bir şekilde olacağını savunarak yıllar öncesinden geleceği görebilen bir deha olduğunu kanıtlamıştır.
Cahit Arf Fransa yıllarında fotoğrafçılığa merak salmış ve kendi siyah beyaz fotoğraf arşivini oluşturmuştur.
Comments