Filmlerde, haberlerde veya dizilerde adını sıklıkla duyduğumuz “kara para” mafya, terör veya dolandırıcıkla sıklıkla ilişkilendirilir. Bu yazıda kara parayı ve aklama sürecini ele alıyoruz. Kara para aklama, gayri meşru şekilde elde edilen gelirleri yasal bir kaynaktan geliyormuş gibi gösterme sürecidir. Örneğin uyuşturucu ticareti ve insan kaçakçılığı gibi yasa dışı faaliyetlerden elde edilen gelirler, çeşitli yöntemlerle yasal ekonomiye sokulur ve kullanılabilir hale getirir. Peki, kara para nasıl aklanılıyor?
Genel olarak kara para aklama 3 aşamada icra edilen bir faaliyettir. Bu aşamalar sırasıyla yerleştirme, ayrıştırma ve bütünleşme olarak ifade ediliyor.
Yerleştirme, mali sisteme suçla elde edilen paranın sisteme sokulduğu aşamadır. Kara para aklayan kişiler genellikle bunu yapabilmek için nakit akışının fazla olduğu otel, araba yıkama istasyonu ve restoran gibi işletmeler açarlar. Mesela, ünlü dizi Breaking Bad’de Walter White, uyuşturucu ticaretinden elde ettiği paraları oto-yıkama işletmesi aracılığıyla aklıyordu. Ayrıştırma, yasadışı elde edilmiş para ve kaynağının gizlendiği ve malvarlığının adeta "yıkandığı", “temizlendiği” esas süreçtir. Bu yolla paranın asıl kaynağına ulaşılması engellenmek veya gizlenmek istenir. Para şirket ya da kurumun içinde farklı departmalara dağıtılır. Bütünleşme ise "Yıkanmış" malvarlığının yasal ekonomiye yeniden dahil edildiği bu son aşamada kara paranın sistemle bütünleşmesi, yasal bir paraymış gibi işlem yapılması sağlanmış olunur.
Kara Para Aklama Yöntemleri:
Offshore Hesaplar: Vergi cennetlerinde açılan hesaplar, paranın kaynağını gizlemek için kullanılır .Özellikle, kara para aklayıcılar düşük ya da sıfır vergi oranlarına sahip ülkelerde hesap açarak, gelirlerini denetimden uzak tutar.
Sahte İşletmeler: Bu işletmeler, genellikle çok büyük nakit akışına sahipmiş gibi görünerek, yasa dışı gelirleri yasal gelirler gibi göstermek için kullanılır. Sahte faturalar ve hesaplar üzerinden bu gelirler aklanır.
Kumarhaneler ve Eğlence Mekanları: Bu işletmeler büyük nakit akışlarını örtbas etmek için kullanılabilir.
Sanat Eserleri: Sanat eserlerinin değeri subjektif olduğu için, kara para aklayıcılar bu eserleri yüksek bedeller karşılığında alıp satarak paralarını yasal hale getirebilirler. Ayrıca sanat eserleri, uluslararası sınırları kolayca aşarak takip edilmesi zor bir yatırım aracı olabilir.
Tabela şirketleri (Paravan Şirket): Herhangi bir ticari ya da üretim faaliyeti bulunmayan şirketler sahte işlemler yaparak kara parayı dolaşıma sokmaya çalışır.
Kara Para aklama hakkında hap bilgiler:
Al Capone, yasa dışı içki ticareti ve diğer suç faaliyetlerinden elde ettiği gelirleri, çamaşırhaneler aracılığıyla akladığı için bu dönemde kara para aklama “çamaşırhane işi” olarak anılmaya başlamıştır.
Birleşmiş Milletler tarafından yapılan bir tahmine göre bir yılda aklanan karapara miktarı 1,5 trilyon dolar civarındadır. IMF bu rakamı son yıllar için 2 trilyon dolar olarak tahmin etmektedir.
Murat Yılmaz ve Pelin Pasin Cowley’in yaptığı çalışmaya göre, dünyada en yüksek kara para kaynağına sahip 20 ülkenin Türkiye’de yaklaşık 3,147 milyar dolar kara para akladığı tahmin edilmiştir.
Comments