Severus Hanedanı’nın iktidarı Libya’nın Leptis Magna (ünlü bir Antik Roma kenti) şehrinde doğmuş Afrika kökenli bir vali olan Sepitimius Severus’un tahta çıkması ile başlar. Severus Hanedanı’nın imparatorluk dönemi yaklaşık 42 yıl sürmüştür. Ancak bu dönem erkeklerden çok kadınların güç ve nüfuz sahibi olmalarıyla biliniyor. Roma siyasi tarihinde kadınlar çok defa önemli roller oynamışlardır. Ancak hiçbirinin Severus soylusu, birazdan bahsedeceğimiz, 4 kadın kadar hırslı ve güç sahibi olmadığı görülüyor.
Roma Kapitol Müzesi’ndeki Septimius Severus Büstü
Kaynakça: Musei Capitolini. (2017).
Bu dört kadın Iulia Domna, kız kardeşi Iulia Maesa ve onun iki kızı Iulia Mamaea ile Iulia Soaemias’dır. Iulia Domna Suriye’de doğmuş ve Sepitimius Severus ile onun valiliği döneminde evlenmiştir. Iulia Domna’nın eşi döneminde önemli bir siyasi etkisi olduğunu söyleyebiliriz. Roma’daki alışılmışın aksine imparatoriçe, eşine hem sivil hem de askeri birçok seyahatinde eşlik etmişti. Öyle ki bundan dolayı kendisine “Mater Castrorum” ordugahların annesi ünvanı atfedilmiş ve kendisi daha da saygı duyulan bir figür haline gelmiştir.
Roma Ostia Müzesi’ndeki Iulia Domna Heykeli
Kaynakça: World History Foundation, 2014.
Sepitimius ve Iulia’nın evliliklerinden Antoninus (Caracalla) ve Geta adlarında 2 erkek çocukları oldu. Kocasının M.S. 211’de vefat etmesinin ardından onun yerine ortak imparatorlar olarak geçen oğulları Caracalla ve Geta döneminde Iulia Domna daha da fazla etki sahibiydi. Birçok olayda onları yönlendirdiği belirtiliyor. Öyle ki imparatorlukttaki tüm yazışmalar onun elinden geçmekteydi ve bu sayede her konuda bilgi sahibi oluyordu. Ancak iki kardeş arasında bir türlü çözülemeyen derin bir husumet vardı. Bu nedenle Geta, ağabeyi tarafından idam ettirildi. Geta’nın son anlarda durumu fark edip annesinin bulunduğu binaya sığındığı ama gelen silahlı kişilere karşı koyulamadığı için Geta’nın kılıç darbelerinden kaçamadığı belirtiliyor.
Caracalla sonraki yıllarda büyük bir Doğu seferine çıktı, ancak başarılı devam eden bu seferde muhafızlarından birinin suikastine uğradı ve öldürüldü. Böyle olunca iktidar bir süre hanedan dışından bir valinin eline geçtiyse de sonraki yıllarda Iulia Domna’nın kız kardeşi Iulia Maesa’nın müdahalesiyle Iulia Maesa’nın torunu Elagabalus tahta çıkarıldı. Elagabalus ününü ve adını Suriye’deki Güneş Tanrısı El-Gabal’ın rahibi olmasından alıyordu. Ama imparatorun kadınsı ve eşcinsel davranışlar sergiliyor olması halk tarafından hoş hiç karşılanmadı. Öyle ki hakkında ahlaksız öyküler anlatılmaya başlanması iktidarını tehlikeye atıyordu.
Iulia Maesa, bu hoşnutsuzluğu kırmak ve hanedan iktidarının sürdürülmesi için diğer kızından olan torunu Severus Alexander’ın ortak imparator yapılmasını sağladı. Bu süreçte Doğu’da başlayan çatışmalara karşı Romalılar, Sasaniler karşısında üstün geldiler ve işgal olunan toprakları geri aldılar. Ancak, Alexander ve annesi Mamaea’nın Germanlara karşı çekingen davranıp para karşılığında barış yapmak istemesi, Romalı askerler nezdinde güven kaybetmelerine sebep oldu. Askerler yeni bir imparator arayışına girdiler ve daha sonra Alexander ile annesi öldürüldü. Severus Alexander ile Severus Hanedanı son buldu.
Roma'nın Afrika Kökenli Ailesi: Severus Hanedanı hakkında birkaç hap bilgi:
Septimius Severus, Russel Crowe’un oynadığı gladyatör filminde kötü karakter olarak yer alan İmparator Commodus’dan sonra tahta çıkmıştır.
İmparator Caracalla’nın en önemli icraatlarından biri “Yurttaşlık Yasası” (Constitutio Antoniniana) yasasıdır. Bu yasa ile imparatorluk sınırlarında tüm özgür erkek ve kadınlara Roma yurttaşlığı verildi. Böylece vergi gelirlerinin de arttırılması sağlandı.
Ortak İmparatorlar Elagabalus ve Severus Alexander döneminde Doğu’da Parth sülalesinin son kralının öldürülmesi ile aynı topraklarda Sasani Hanedanı’nın egemenliği başladı.
Severus Ailesi’nden Caracalla ve Geta arasındaki savaş Roma Tarihi’nin en ünlü kardeş kavgalarından biridir. Geta'nın öldürülmesi sonrası "Damnatio Memoriae" geleneği uygulanmış ve Geta'nın ismi lanetlenerek yazıtlardan çıkarılmıştır.
Kaynakça
Tekin, Oğuz. (2018). HELLEN VE ROMA TARİHİ. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI. https://ets.anadolu.edu.tr/storage/nfs/TAR109U/ebook/TAR109U-11V5S1-8-0-1-SV1-ebook.pdf
Raddato, C. (2014). Empress Julia Domna. World History Foundation. https://www.worldhistory.org/image/2363/empress-julia-domna/
Musei Capitolini. (2017). Portrait of Septimius Severus. Musei in Comune Roma. https://www.museicapitolini.org/en/percorsi/percorsi_per_sale/palazzo_nuovo/sala_degli_imperatori/ritratto_di_settimio_severo
Comments