Geçtiğimiz ay ilk Türk astronot Alper Gezeravcı, 18 gün sürecek olan uzay görevi için Uluslararası Uzay İstasyonu’na ulaşmıştı. Gezeravcı’nın, en uzaktaki uyduya kıyasla yakın bir mesafede olan, 400 kilometre uzaklıktaki uzay istasyonuna ulaşması 37 saat sürmüştü. İstasyonda bulunduğu süre boyunca Gezeravcı, 30.000 km/s hızla, her 90 dakikada dünyamız etrafında bir tur attı. Bu da görevi süresince 290’a yakın kez dünyayı turladığı ve 12.3 milyon kilometre mesafe katettiği anlamına geliyor. Peki Türklere ait uzaydaki ilk izler Gezeravcı’nınkiler mi? Dünyadan en uzaktaki insan yapımı olan uydu hangisi, bu uydu kaç kilometre hızla hareket ediyor ve görevi nedir?
Dünyadan en uzak mesafede olan uydu, Voyager-1’dir. Bu uydu dünyanın en önemli itki laboratuvarı olan JPL tarafından üretildi ve 1977 yılında Florida-Cape Caneveral’dan Titan-Centaur adlı roketin üzerinde uzaya fırlatıldı. Voyager-1, bu tarihten beri 46 senedir görevine başarıyla devam ediyor. 2024 yılı itibarıyla dünyadan 163 AU (24.4 milyar km) uzaklıkta bulunun ve 61.200 km/s hıza sahip olan Voyager-1, dünyadan en uzak insan yapımı uydu olma ünvanını her geçen gün bizden daha da uzaklaşarak sağlamlaştırmaya devam ediyor.
Voyager-1’in asıl görevi; Jüpiter’i, Satürn’ü ve güneş sisteminin bize uzak bölgelerini keşfetmekti ve planlanan görev süresi 5 seneydi. Nasa’nın günümüzde uzaya yolladığı uzay araçlarının birçoğunda olduğu gibi görev süresi ilk planlanan süreyi aştı ve Voyager-1, 46 sene gibi uzunca bir zamandır görevine devam etmekte. 2025 yılının sonlarına doğru Nasa’daki bilim insanları artık Voyager-1’den veri almamaya başlayacak ve Voyager-1 bizden daha da uzağa sürüklenmeye devam edecek. Peki bu uzay aracı nasıl oldu da hala çalışacak enerjiye sahip. Voyager-1, 3 adet RTG’ye sahip. RTG’ler; plütonyum oksidinin doğal bozunması sonucu açığa çıkan ısıyı elektriğe çevirerek uzay aracına güç sağlamaya devam ediyor. Kısacası nükleer fisyon sayesinde enerjisi hala tükenmedi.
Bu uydunun üstünde aynı zamanda çok özel bir plak bulunuyor. Dünyaca ünlü astronom ve bilim iletişimcisi Carl Sagan’ın önderlik ettiği bir komite tarafından plağa kazınmış görsel ve işitsel bilgiler yer alıyor. Bu görsellerin arasında bir ada, çocuğunu emziren bir anne, gündelik hayattan fotoğraflar ve dünyamızın koordinatları var. Bu veriler analog formda plağın üstüne kazınmış durumda. Bunun dışında işitsel veriler arasında klasik müzikler, doğa sesleri ve 55 farklı dilde kayıt edilmiş “merhaba” notu var. Bunların arasında Türkçe merhaba notu da bulunmakta. Türkçe bu notta bir erkek sesi “Sayın türkçe bilen arkadaşlarımız, sabah şeriflerinizi hayrolsun” demekte. Bu altın plaktaki ses kaydı aynı zamanda Türklerin uzayda yankılanan ilk sesi oldu! Tabii ki mecaz anlamda :)
Voyager-1 üzerine birkaç ilgi çekici bilgi:
AU; Dünya’nın ve Güneşi’in merkezi arasındaki mesafe demektir. 1 AU, 149.5 milyon km’dir.
Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS); Amerika, Kanada ve Rusya başta olmak üzere 15 ülkenin işbirliği ile faaliyetlerini sürdüren aktif iki istasyondan biridir.
Voyager-1’in kendisinden 16 gün önce fırlatılmış olan Voyager-2 adında bir kardeşi vardır.
Cape Caneveral dünyada roket fırlatışının en fazla yapıldığı yerdir. İnsanlık tarihindeki ilk insanlı ay görevi ve uzay mekiği görevlerinin yapıldığı yer de burasıdır.
Voyager-1 yaklaşık 38 bin sene sonra Ursa Minor adlı yıldıza ulaşacak. Ursa Minor ya da Küçük Ayı takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir.
Comentarios